Wat kunnen we leren van de Cybex-test bij (prof)voetballers? Of niet leren?

Cybex! Wat?

Voor diegene die nog niet gehoord hebben van de ‘cybex-test’, dat is een test die momenteel wordt uitgevoerd door ziekenhuizen, universiteiten, revalidatiecentra.  Bij de test zit je op een stoel en worden krachtverschillen opgemeten in de voorkant -achterkant (Q-ceps – Hamstrings – verhouding) van het been en de voor -achterkant (buikspieren -rugspieren) van de romp.

Doel van de Cybex-meting?

Bedoeling is te leren waar de verschillen zitten, waar er onbalans is en het zou tevens helpen bij de predictie van blessures.

Zoals je op de foto kan zien word je stevig vastgemaakt aan een stoel en bij de benentest is het de bedoeling om tegen een weerstand je been te strekken (Q-ceps) en te buigen (Hamstrings).  De resultaten worden via een softwareprogramma netjes opgemeten en de verschillen en werkpunten duidelijk afgebeeld.  Deze test wordt momenteel uitgevoerd bij (vooral) professionele atleten en vooral veel profvoetballers die te maken krijgen met letsels.

Laten we, om een beter inzicht te krijgen op het nut, de werking en de conclusies van deze Cybex-test, wat dieper ingaan op de werking van deze machine en het testprotocol.  Voor de aanhangers of de ‘believers’ van de test zal het confronterend worden, onze excuses daarvoor, maar als we voortuitgang willen boeken in de begeleiding van onze atleten, zullen we alles met een kritisch oog moeten bekijken om te komen tot de beste resultaten.

Hier gaan we dan!

Isoleren van spieren

Een 1ste vraagje : waarom zouden we spieren isoleren (één element uit de spierketen halen) om ze te meten?  Als we zien hoe het lichaam werkt, en zeker bij het voetballen, dan werken spieren samen om een zekere opdracht uit te voeren.  Bij het springen, draaien, trappen, tackelen,… zullen de bewegingen ALTIJD bestaan uit de activiteit van meerdere spieren.  De timing van deze werking zal essentieel zijn om veilig te kunnen sporten.  We hebben er dus alle baat bij om ‘bewegingen’ te trainen, en GEEN spieren.  Dit is vaak een heel andere benadering dan we gewoon zijn, maar door het introduceren van het ‘functioneel’ trainen gaan we terug naar meer natuurlijke bewegingen en logica.

Wat gaan we dus leren door iemand zijn Q-ceps en hamstring te isoleren en deze apart te meten?

Spierfunctie

Hoe functioneren Q-ceps en Hamstrings bij het voetballen?

Misschien één van de grootste fouten die we ooit gemaakt hebben in het bestuderen van de anatomie en de spierwerking!  Het gebruik van een lijk ipv. een levend persoon

Wat is het verschil in spierwerking tussen een lijk en een levend iemand?

Als je op een lijk in buiklig aan de hamstrings trekt, dan zal je merken dat de hiel naar het zitvlak gaat.  Toenmalig heeft men dus de conclusie getrokken dat de hamstrings je been plooien, en ze kan dat ook in zit en in stand.  Nochtans blijkt dat de functie van de hamstrings bij bv het voetballen (en een levend/bewegend persoon) helemaal anders is.  Zo zal deze mee het been strekken (omgekeerde van wat we altijd dachten), actief worden bij het naar voor buigen (bv bij een landing na een sprong), bij het naar binnen en buiten draaien van de knie en bij het zijwaarts bewegen van de heup.

Vraag : als we weten dat spieren in 3D functioneren (3 beweegplannen, voor-achter, zijwaarts, rotaties), welke 2 plannen missen we dus als we op de Cybex alleen plooien-strekken?

Vraag : als we weten hoe hamstrings en Q-ceps functioneren bij het voetballen (in stand), wat gaat een meting in ZIT (en een ander functioneren) ons dan leren?

Excentrisch ipv. concentrisch functioneren van spieren

Als je niet medisch geschoold bent zijn deze woorden je vast onbekend, samengevat wil excentrisch zeggen : rek op de spier, uiteengaan van de aanhechtingen  en concentrisch : verkort, naar elkaar toegaan van de aanhechtingen.  Dit zijn 2 tegenovergestelde situaties waarin een spier zich kan bevinden, en zoals je mag verwachten zijn er ook combinaties mogelijk, maar die gaan we hier niet bespreken, omwille van de complexiteit.

Feit is dat spieren reageren en hun kracht ontwikkelen vanuit de uitgerokken/excentrische positie.  Ze gaan niet alleen beweging in gang zetten maar ook bewegingen remmen.  Als ze bewegingen remmen, komen ze tevens in die excentrische fase.  Spieren optrainen vanuit hun excentrische fase geeft niet alleen winstmarge op het gebied van kracht, maar heeft ook meteen een sterk voordeel in blessurepreventie, omdat veel spierletsels ontstaan door een ongewone of onverwachte uitrekking.  Als je bv. op een bal wil trappen zal je eerst met je been naar achter zwaaien om van daaruit je kracht te ontwikkelen, als je een bal krachtig wil kopppen zal je ook met eerst met je romp naar achter gaan om van daaruit je voorwaartse kracht te ontwikkelen.  Omdat spieren en het zenuwstelsel heel actief reageren op die excentrische fase zijn we vooral geïnteresseerd in de zones waar die rek ontstaat.  Onze aanpak in blessurepreventie (spierletsels) is in functie van dit principe.

Waar komt het lichaam en de spieren in een excentrische fase bij de Cybex-test?  Meten we daar niet louter concentrisch terwijl bij het voetballen het concentrisch spierwerk wordt voorafgegaan door een excentrisch ‘laden’?  Als je de bloeddruk wil weten, meet je toch niet de hartslag?

Spieren reageren anders naargelang hun uitgangspositie!

We hebben eerder al aangehaald dat het niet erg logisch is om een voetballer (die rechtstaand voetbalt 😉 ) al zittend te gaan testen, omdat spieren anders functioneren in zit dan in stand.  Daarbij komt dan nog dat je door het zitten de billen uitschakelt, de voet raakt de grond niet, de kuit doet niet mee en bij het uiterste strekken van het been (Q-ceps) komt er extreme kracht op de patella (knieschijf) terwijl bij het rechtstaan en het uiterste strekken van het been, de kracht op de patella eerder minimaal is.

Welke boodschap geven we aan de geteste voetballer als blijkt dat volgens de Cybex-test zijn hamstrings te zwak zijn?

Lijkt het dan niet logisch dat deze voetballer zijn hamstrings gaat optrainen?  Op een manier waardoor die de volgende keer een beter resultaat heeft?  Dus, zittend op een stoel, hiel naar het zitvlak trekken tegen een weerstand?  Of in buiklig, zelfde opdracht?  Of in ruglig, bv een fitbal naar je toe trekken?

We zijn er zeker van dat de resultaten bij een hertest beter zullen zijn, maar hoe is dat bruikbaar bij het voetballen, waar de hamstrings actief zijn in 3D, waar de positie van de voet, de knie en de heup een invloed zal hebben op de hamstrings?  Bij het voetballen, waar de hamstrings en de Q-ceps een andere functie hebben dan bij het zitten, waar ze hun kracht ontwikkelen vanuit rek naar contractie?  Waar bij elke beweging ook andere spieren de beweging sturen en waar er geen sprake is van isolatie?

Conclusie

Er zijn tot op heden vast nog geen dodelijke slachtoffers gevallen tgv. de Cybex-meting maar we zijn ervan overtuigd dat we onze tijd (en investeringen) beter kunnen gebruiken, en dat we vast wel tot een logischer begeleiding kunnen komen in onze blessurepreventie, training en revalidatie.  De ontwikkelingen van het functionele trainen brengen in elk geval meer logica in onze benadering.

De basis : Functionele Anatomie

Er is dringend nood aan een update van onze opleidingen en het aanpassen van de klassieke anatomie (op basis van een lijk) naar de functionele anatomie (op een lichaam in beweging).  Het begrijpen van de biomechanica en basisprincipes van het menselijk bewegen zijn een vereiste om onze (top)atleten te kunnen begeleiden op een manier die ze verdienen.

www.beweginginpraktijk.be

www.act2prevent.com

www.top-training-tips.com